Jak powstała PWSZ (70 szkolnictwa wyższego w Elblągu, odc. 4)

Cytujemy obszerne fragmenty artykułu Henryka Miłosza, który ukazał się w Roczniku Elbląskim w 2006 roku.

Jak powstała Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu

Kwiecień 1997 – Z inicjatywy wojewody elbląskiego Władysława Mańkuta (1) i prezydenta Elbląga Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego (2) odbyło się spotkanie na temat: „Szkolnictwo wyższe w Elblągu – stan obecny – możliwości rozwoju” Wśród obecnych na spotkaniu byli między innymi: prof. Edmund Wittbrodt (3) – wiceprzewodniczący Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, prof. Marcin Pliński – rektor Uniwersytetu Gdańskiego, prof. Włodzimierz Przybylski – prorektor Politechniki Gdańskiej, dr hab. Jolanta Jabłońska-Bonca – prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, prof. Zdzisław Dubiella – rektor Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej, prof. Piotr Palich – prodziekan Wyższej Szkoły Morskiej, Henryk Słonina (4) i Jerzy Müller – wiceprezydenci Elbląga, dr Edward Murdzia (5) – kurator oświaty i wychowania, dr hab. Zbigniew Walczyk – prodziekan Wydziału Mechanicznego, mgr inż. Henryk Miłosz – dyrektor administracyjny oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu.

Spotkanie wywołane zostało pismem Wydziału Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Miejskiego skierowanym do Politechniki Gdańskiej (6) „o zajęcie stanowiska w przedmiocie zamierzeń inwestycyjnych dotyczących rozbudowy budynku Politechniki przy al. Grunwaldzkiej 137”

Przeprowadzone przez Zbigniewa Walczyka i Henryka Miłosza spotkania: z prezydentem miasta, kuratorem oświaty, dyrektorami Kolegium Nauczycielskiego i Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych zaowocowały wypracowaniem, w marcu 1997 r., stanowiska zawartego w piśmie do prezydenta miasta (7), które, wraz załącznikami, było dokumentem wyjściowym do dyskusji na spotkaniu 23 kwietnia 1997 r.

Uczestnicy spotkania podkreślali konieczność umacniania i rozwijania istniejących form kształcenia. Stwierdzono jednocześnie potrzebę dofinansowania przez władze miejskie lub wojewódzkie działań szkół wyższych. Postulowano poszerzenie kształcenia o kierunki humanistyczne. Wnioskowano o scentralizowanie budowanych obiektów szkolnictwa wyższego, właśnie przy al. Grunwaldzkiej 137, gdzie poza rozbudową części dydaktycznej, powinna się znaleźć biblioteka międzyuczelniana oraz baza socjalna studentów.

W przygotowanym dokumencie po raz pierwszy pojawiła się wyższa szkoła zawodowa (8). Było to na kilka miesięcy przed uchwaleniem ustawy o wyższych szkołach zawodowych w Polsce (9), ustawy, która w szczególności skierowana była do miast tracących status miasta wojewódzkiego. Postanowiono powołać pełnomocników uczelni, władz miasta i kuratorium w celu prowadzenia dalszych prac nad koncepcją i propozycjami rozwoju szkolnictwa wyższego w Elblągu.

lipiec 1997 – W maju wojewoda elbląski Władysław Mańkut otrzymuje pismo z Ministerstwa Edukacji Narodowej (10), w którym zawarta jest informacja o końcowych pracach na nową ustawą o wyższych szkołach zawodowych i realnych możliwościach tworzenia nowego typu uczelni w Polsce. (11)

Pierwsze robocze spotkanie w tej sprawie odbyło się z inicjatywy dr Edwarda Murdzi 3 lipca 2005 r., w którym wziął udział wiceprezydent Jerzy Müller, Zbigniew Walczyk i Henryk Miłosz (12). Jeden z wniosków ze spotkania był następujący:

„Uczestnicy spotkania są przekonani, że utworzenie wyższej szkoły w naszym mieście ma merytoryczne uzasadnienie, a obecny stan organizacyjny szkolnictwa wyższego w Elblągu sprzyja podjęciu takiej decyzji”. (13)

Postanowiono zorganizować we wrześniu spotkanie władz wojewódzkich i miejskich z rektorami i dziekanami Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego. A także rozpocząć przygotowywanie dokumentów wyszczególnionych w piśmie MEN z dnia 30 kwietnia 1997 r. Pomimo wakacyjnego okresu Edward Murdzia oraz Henryk Miłosz przystąpili do pracy, którą można dziś uznać jako początek tworzenia założeń organizacyjnych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Dr Edward Murdzia, przy poparciu wojewody elbląskiego Władysława Mańkuta, wspomagając także finansowo działania Zespołu Roboczego swoją aktywną postawą poszerzał krąg osób włączanych do realizacji idei powołania „elbląskiej uczelni”. Dziś, po ośmiu latach, można stwierdzić, że podjęte wówczas przez tę grupę działania spełniły oczekiwania elblążan i mieszkańców regionu. Dały impuls do nadania Elblągowi rangi miasta akademickiego.

sierpień 1997 – 26 czerwca Sejm uchwalił ustawę o wyższych szkołach zawodowych (14), która dała prawne możliwości tworzenia w Polsce tego nowego typu uczelni. Ustawa weszła w życie 28 sierpnia 1997 r. (15)

wrzesień 1997 – Przełomowym wydarzeniem w procesie tworzenia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu było spotkanie w dniu 9 września 1997 r. Wojewoda elbląski Władysław Mańkut, zaprosił rektorów i dziekanów Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego oraz kilku elblążan, zainteresowanych utworzeniem PWSZ (16)

• Podstawowym wnioskiem końcowym tego spotkania (17) (Raport nr 2) była ogólna akceptacja przekształcenie obecnego elbląskiego szkolnictwa wyższego w nowy model wyższej szkoły zawodowej, włączając w jej struktury dotychczasowy Oddział Politechniki Gdańskiej, Kolegium Nauczycielskie i Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych.
• Dr Edward Murdzia – kurator oświaty i wychowania w Elblągu, zadeklarował przekazanie nowej uczelni obiektów dwóch kolegiów przy ul Czerniakowskiej i bursę szkolną przy ul. Zacisze oraz zaapelował do prof. Aleksandra Kołodziejczyka – rektora PG, by Politechnika Gdańska zadeklarowała przekazanie budynku przy al. Grunwaldzkiej. (18) Zadeklarowana została pomoc obu gdańskich uczelni w doborze kadry i organizacyjne wsparcie w tworzeniu szkoły wyższej w Elblągu
• Wojewoda elbląski zaproponował otworzenie Komitetu Organizacyjnego …………….. (19) Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu, zwracając się jednocześnie do rektorów gdańskich uczelni o przedłożenie do jego składu, kandydatów. Pierwszymi kandydatami zostali zgłoszeni na tym spotkaniu przedstawiciele Politechniki Gdańskiej, wskazani przez rektora: prof. Włodzimierz Przybylski – prorektor Politechniki Gdańskiej oraz dr hab. inż. Andrzej Balawender – dziekan Wydziału Mechanicznego
• Wojewoda zobowiązał się do wysłania pism, do znaczących w Elblągu i regionie elbląskim przedsiębiorstw, firm i instytucji, z prośbą o delegowanie osób do współpracy i udział w pracach Komitetu Organizacyjnego.

październik 1997 – 30 października, w sali 110 budynku Urzędu Wojewódzkiego w Elblągu, odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu Organizacyjnego. Zdecydowana większość osób, zaproszonych przez wojewodę elbląskiego, wzięła udział w spotkaniu (20). W protokole (21) z tego spotkania czytamy, że:„Celem spotkania było podjęcie wstępnych ustaleń co do kwestii związanych z organizacją Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu”

Podstawowe wnioski z I spotkania KO to:

• Powołanie Władysława Mańkuta - wojewody elbląskiego na przewodniczącego KO, dr Edwarda Murdzi na jego zastępcę oraz mgr inż. Henryka Miłosza jako kierownika biura KO.
• Powołanie Zespołu Roboczego, do przygotowania materiałów i dokumentów niezbędnych w procesie przygotowywania wniosku o powołanie uczelni, z dr Edwardem Murdzią jako przewodniczącym i Henrykiem Miłoszem – kierownikiem biura (22)
• Utworzenie Fundacji Akademickiej, które na tym spotkaniu nie zyskało pełnej akceptacji
• Zdecydowane i szybkie przygotowanie dokumentacji do wniosku o powołanie elbląskiej uczelni. Termin złożenia wniosku ustalony został przez MEN do dnia 15 grudnia 1997 r.
• Określenie źródeł finansowania – poza dotacjami MEN.
• Określenie kierunków/specjalności kształcenia.
• Określenie bazy materialnej przyszłej uczelni.

listopad 1997 – 25 listopada odbyło się II posiedzenie Komitetu Organizacyjnego Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu (23). Dzień ten uznać można za historyczny w rozwoju publicznego szkolnictwa wyższego w Elblągu. Intensywna praca Zespołu Roboczego i wyjątkowo przyjazna postawa osób i instytucji biorących udział w przygotowaniu materiałów zaowocowała przygotowaniem obszernej, składającej z 9 części dokumentacji liczącej 560 stron.

Podstawowe wnioski z II spotkania KO to (24):

• Utworzenie Fundacji Akademickiej. Przewodniczącym grupy założycielskiej został wybrany dr Michał Waluk (25). Swój udział w fundacji zadeklarowali: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa w Elblągu, Spółka ABB – Zamech, Urząd Wojewódzki w Elblągu, PPU Elzam S.A. w Elblągu.
• Uchwalono, że przyszła uczelnia nosić będzie nazwę – Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu.
• Uchwalono pierwszy statut PWSZ w Elblągu.
• Zaakceptowano kierunki/specjalności kształcenia.
• Wojewoda elbląski przedstawił propozycję kandydata na pierwszego rektora uczelni – dr hab. inż. Zbigniewa Leonarda Walczyka, prodziekana Wydziału Mechanicznego PG.
• Zaakceptowano założenia organizacyjno-finansowe przyszłej uczelni, przedstawione przez Henryka Miłosza, dyrektora administracyjnego Oddziału PG w Elblągu. Współudział w finansowaniu uczelni zgłosiły dwie elbląskie spółki; ABB Zamech i PPU Elzam S.A. Również Wojewoda Elbląski zadeklarował 100.000 zł na fundusz zasobowy uczelni.
• Uroczyste podpisanie przez Władysława Mańkuta – wojewodę elbląskiego - wniosku skierowanego do Ministra Edukacji Narodowej o powołanie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu.

H. Miłosz, Szkolnictwo wyższe w Elblągu w latach 1954 – 2005, Rocznik Elbląski, 2006

Tytuł od redakcji. Za tydzień kolejny odcinek historii akademickiego Elbląga

Odcinek 1 cyklu

Odcinek 2 cyklu

Odcinek 3 cyklu

Przypisy:

1. Władysław Mańkut, wojewoda elbląski w latach 1996 – 1997, senator RP w latach 2001-2005, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu i jej współorganizator, od roku 1998 przewodniczący Konwentu PWSZ w Elblągu.

2. Witold Gintowt-Dziewałtowski, prezydent Elbląga w latach 1994 -1998, były poseł i senator RP.

3. Prof. dr hab. inż. Edmund Wittbrodt, rektor Politechniki Gdańskiej w latach 1990-1996, minister Edukacji Narodowej w latach 200-2001, Senator RP IV i V kadencji

4. Henryk Słonina, wiceprezydent Elbląga w latach 1994 – 1998, Prezydent miasta w latach 1998-2010, zaangażowany współorganizator szkolnictwa wyższego w Elblągu.

5. dr Edward Murdzia, doktor nauk humanistycznych, kurator oświaty i wychowania w latach 1986-1990 oraz w latach 1994-1998. Współzałożyciel Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych i Kolegium Nauczycielskiego (1991 r.). Pierwszy dyrektor KN w latach 1991-94. Aktywnie uczestniczył w pracach przygotowujących powołanie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu. Profesor PWSZ od 1998 r.

6. Pismo Wydziału Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Miejskiego w Elblągu z dnia 23 września 1996 r. nr ANB/U/7324/178/96

7. Pismo Politechniki Gdańskiej Wydział Mechaniczny Oddział w Elblągu z dnia 21 marca 1997 r. skierowane do Witolda Gintowta-Dziewałtowskiego – Prezydenta Elbląga.

8. Przedstawione w opracowaniu warianty rozwoju szkolnictwa wyższego w Elblągu zakładały, że obecne „filie” gdańskich uczelni mogą przyjąć strukturę samodzielnej wyższej szkoły zawodowej.

9. Ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz.590, z późn. zm.)

10. Pismo ministra edukacji narodowej z dnia 30 kwietnia 1997 r., nr. DNS. 2-195/3/TB/97 podpisane przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej – prof. Kazimierza Przybysza skierowane do wojewody elbląskiego Władysława Mańkuta.

11. W piśmie zawarto również zaproszenie na konferencję poświęconą problemom tworzenia wyższych szkół zawodowych i do dyskusji nad końcowym kształtem projektu ustawy. Wojewoda Elbląski wraz Kuratorem Oświaty i Wychowania, zdecydowali o wysłaniu na wspomnianą konferencję (16-18 czerwca 1997 r. w Krynicy Górskiej) Henryka Miłosza, ówczesnego dyrektora administracyjnego oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu. Uzyskane informacje i kontakt z osobami biorącymi bezpośredni udział w przygotowaniu ustawy, w tym z prof. Czesławem Królikowskim (profesor Politechniki Poznańskiej, wiceminister edukacji narodowej w latach 1984-1991, doradca MEN, główny twórca ustawy o wyższych szkołach zawodowych, Prorektor PWSZ im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie od 1999 r.), który przewodniczył idei powstania wyższych szkół zawodowych w Polsce, wzorując się na uczelniach tego typu w Europie, głównie w Niemczech, były wystarczające by zmobilizować grupę osób do podjęcia działań.

12 i 13. Raport nr 1 z dnia 3 lipca 1997 r. ze spotkania w oddziale Politechniki Gdańskiej w Elblągu w sprawie powołania wyższej szkoły zawodowej w Elblągu.

14. Ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. o wyższych szkołach zawodowych (Dz. U. Nr 96, poz.590, z późn. zm.)

15. W dniach 1-2 września w Legnicy, odbyła się II Konferencja Ogólnopolska poświęcona sprawom organizacyjnym tworzenia w kraju wyższych szkół zawodowych. W konferencji uczestniczył, delegowany przez Kuratora Oświaty, Henryk Miłosz, który w imieniu naszego miasta zadeklarował przygotowanie niezbędnej, wymaganą ustawą, dokumentacji pozwalającej na powołanie elbląskiej uczelni.

16. W spotkaniu udział wzięli: Władysław Mańkut – wojewoda elbląski, prof. Aleksander Kołodziejczyk – rektor Politechniki Gdańskiej, prof. Włodzimierz Przybylski – prorektor Politechniki Gdańskiej, dr hab. Jolanta Jabłońska-Bonca – prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, prof. Andrzej Ceynowa – prorektor Uniwersytetu Gdańskiego, dr hab. inż. Andrzej Balawejder – dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej, dr inż. Zbigniew Walczyk – prorektor Wydziału Mechanicznego PG, dr Edward Murdzia – kurator oświaty i wychowania, Marek Kalisz – dyrektor Gabinetu Wojewody, Henryk Miłosz – dyrektor administracyjny oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu, Antoni Szaduro – przedstawiciel prezydenta Elbląga, Ewa Stankiewicz – rzecznik prasowy wojewody elbląskiego.

17. Raport nr 2 to zapis podstawowych tez w dyskusji oraz wnioski końcowe ze spotkania u wojewody elbląskiego w dniu 9 września 1997 r.

18. Rektor PG – prof. A. Kołodziejczyk uznał przekazanie obiektu Oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu za możliwe - ale odplatanie.

19. Ostateczna nazwa - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa została przyjęta przez Komitet Organizacyjny w dniu 25 listopada 1997 r.

20. W pierwszym posiedzeniu uczestniczyli: Władysław Mańkut, Krzysztof Karbowski, Włodzimierz Przybylski, Andrzej Balawejder, Ewa Mazur, Zbigniew Walczyk, Witold Gintowt-Dziewałtowski, Wojciech Weryk, Tadeusz Cymański, Robert Butzke, Michał Waluk, Urszula Musitowska, Edward Murdzia, Ryszard Stolarowicz, Brunon Sarnowski, Janusz Augustynowicz, Krystyna Bartkiewicz, Aleksandra Arceusz, Jarosław Niedojadło i Henryk Miłosz.

21. Protokół ze spotkania Komitetu Organizacyjnego Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu odbytego w Urzędzie Wojewódzkim w dniu 30 października 1997 roku. Protokołowała: Barbara Kieljan-Ostrowska.

22. Pozostali członkowie Zespołu Roboczego to: Krystyna Bartkiewicz, Aleksandra Arceusz, Jarosław Niedojadało i Zbigniew Walczyk.

23. W II posiedzeniu komitetu Organizacyjnego uczestniczyli: Władysław Mańkut, Jolanta Jabłońska-Bonca, Włodzimierz Kunc, Andrzej Balawender, Ewa Mazur, Zbigniew Walczyk, Sławomir Malinowski, Tadeusz Kopacz, Wiesław Warzała , Michał Waluk, Urszula Musitowska, Edward Murdzia, Ryszard Stolarowicz, Brunon Sarnowski, Janusz Augustynowicz, Krystyna Bartkiewicz, Aleksandra Arceusz, Jarosław Niedojadało, Henryk Miłosz,.

24. Protokół II posiedzenia Komitetu Organizacyjnego Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu odbytego w dniu 25 listopada 1997 roku. Protokołowała: Barbara Kieljan-Ostrowska.

25. Dr inż. Michał Waluk – dyrektor generalny PPU Elzam S.A., wykładowca oddziału Politechniki Gdańskiej w Elblągu,