Zacznijmy od tego, jak powstało stowarzyszenie, którego celem jest m.in. kultywowanie pamięci o polskim oficerze i polityku.
- Wszystko zaczęło się od budowy pomnika Sosnkowskiego w Sulejówku kilka lat temu, tam, gdzie przez kilka lat mieszkał Józef Piłsudski – mówi Tomasz Czapla. - Tej inicjatywie patronował dr Adam Cebula i w związku z nią powstało stowarzyszenie budowy pomnika. Gdy pomnik już został wybudowany, to żeby nie zaprzepaścić różnych kontaktów i projektów, które narodziły się przy okazji tej inicjatywy, powstało Stowarzyszenie Pamięci Generała Sosnkowskiego. Co roku spotykamy się w Sulejówku podczas uroczystości w rocznicę śmieci generała. W zeszłym roku narodził się pomysł, żeby rok 2025, 100 lat po konferencji międzynarodowej w Genewie, na której polskim delegatem był właśnie generał, ogłoszono Rok Generała Sosnkowskiego. Udało się, posłowie jednogłośnie zagłosowali w Sejmie za tym pomysłem – podkreśla nasz rozmówca.
W historii generała jest też pewien wątek elbląski. To właśnie Elblągu przez wiele lat mieszkał Rajmund Scholz, który był przewodnikiem Sosnowskiego w wyprawie przez Karpaty na Węgry. Opisał ją niedawno na naszych łamach Daniel Lewandowski. W związku Rokiem Generała Sosnkowskiego w Elblągu zostaną zorganizowane wydarzenia poświęcone tej postaci.
- 18 marca w elbląskim muzeum odbędzie się spotkanie z Danielem Lewandowskim i ze mną, będziemy opowiadać o "Szefie", bo taki pseudonim miał generał. Przybliżę postać Sosnkowskiego, a pan Daniel skupi się na epizodzie karpackim z Rajmundem Scholzem. Na przełomie maja i kwietnia w Bibliotece Pedagogicznej pojawi się mała wystawa poświęcona generałowi. Z kolei 14 maja odbędzie się również w Bibliotece Pedagogicznej spotkanie z historykiem wojskowości z Borysem Juhasem i ze mną, na którym ponownie opowiemy o Sosnkowskim. Chcielibyśmy też we wrześniu lub październiku zorganizować spotkania poświęcone generałowi w Bibliotece Elbląskiej - podkreśla nasz rozmówca.
Jak przyznaje Tomasz Czapla, Sosnkowski jest postacią, wokół której powstały również kontrowersje. Mowa o oddzielaniu żołnierzy pochodzenia żydowskiego w obozie w Jabłonnie, napięciach między Sosnkowskim a Piłsudskim w związku z organizacją Przewrotu Majowego i przeżytym wówczas przez generała załamaniu, kwestii odpowiedzialności za Powstanie Warszawskie. W toku swojej kariery był nazywany antysemitą, rusofobem, faszystą etc., jak podkreśla Tomasz Czapla, niesłusznie. O tych wątkach z pewnością więcej można usłyszeć podczas planowanych w Elblągu spotkań. Tomasz Czapla przekonuje, że postać Sosnkowskiego jest bardzo istotna dla nas współcześnie.
- To była tak naprawdę osoba numer dwa w pierwszych latach II RP z racji odpowiedzialności państwowej i politycznej. Piłsudski dowodził, ale to Sosnkowski budował wojsko, odpowiadał za zaplecze jak wyżywienie, wyszkolenie, umundurowanie. Organizował też kursy nauczania dla chłopów, którzy nie mieli świadomości narodowej. Pokazywał im, po co są w wojsku, dlaczego warto walczyć za Polskę. Mało kto jednak o tym wszystkim pamięta, bo mówi się głównie o marszałku Piłsudskim, ewentualnie o generale Rozwadowskim, który odegrał bardzo ważną rolę w Bitwie Warszawskiej. Sosnkowski pozostaje w cieniu, chociaż był jednym z dowódców Armii Krajowej, pod jego kierunkiem powstały zręby prawne AK, wtedy jeszcze Związku Walki Zbrojnej. Jest też mylony z innymi postaciami, nie ma jego pełnoprawnej biografii poza publikacją prof. Kirszaka, który zrobił o nim album. Sam osobiście lubię promować postaci zasłużone a zapomniane, to taki mój osobisty cel, żeby przypomnieć innym o generale Sosnkowskim – przyznaje Tomasz Czapla.
