Historia okolic Elbląga: Jegłownik (odcinek 4)

9
15.05.2016
Historia okolic Elbląga: Jegłownik (odcinek 4)
Nieistniejący już wiatrak w Jegłowniku (fot. archiwum autora)
Wędrując po okolicach Elbląga, tym razem odwiedzamy Jegłownik, wieś o bogatej historii, który przybliży Karol Wyszyński, przewodnik PTTK. Opowiada między innymi o nazewnictwie wsi, historii osadnictwa w tym miejscu, kościele, szkolnictwie i strażakach.
Jegłownik to wieś położona na Żuławach w powiecie elbląskim gminie Gronowo Elbląskie. W okolicach odkryto ślady osadnictwa pochodzące z okresu epoki kamiennej, brązu i żelaza. Przed XII w. teren ten był zamieszkały przez słowiańskich Pomorzan, a w późniejszym czasie przez Prusów. Ówczesny gród znajdował się prawdopodobnie na wzniesieniu przy drodze Elbląg-Malbork. W 1613 r. podczas okupacji szwedzkiej powstał tu silny szaniec, znacznie rozbudowany nieco później. Posiadał działa, a załoga liczyła 400 osób.
   Powstanie Jegłownika wiąże się z komturem elbląskim Henrykiem Reussem, który w połowie XV w. nadał 13 włók ziemi pięciu osadnikom. Dalsze zasiedlanie tego rejonu nastąpiło w następnym wieku. Chałupnik oznaczał chłopa posiadającego chałupę z obejściem i ogrodem, ale nieposiadającym ziemi i zobowiązanego do pracy pańszczyźnianej na rzecz dworu. Natomiast ówczesna włóka chełmińska odpowiada niemal 18 obecnych hektarom.
   Początkowo chałupy były rozrzucone na znacznej przestrzeni i na niej powstały trzy osady. Umiejscowione na terenie wykarczowanego na polecenie rady miasta Elbląga lasu świerkowego. Były to: Jegłownik, Rybica i Kościelisko. Jegłownik do 1945 r. nazywał się Fichtohorst. W latach 1945-1949 r. nazywano go Jodłowem, a trzy osady złączono w jedną. W 1949 r. wieś obdarzono obecną nazwą.
   
   Kościół
   W najstarszej części obecnego Jegłownika - Kościelisku - w 1641 r. wzniesiono kościół protestancki. Nowy kościół istniejący do dziś wzniósł w 1804 r. Jerzy Jakubowski. Świątynia jest konstrukcji szkieletowej, a wieża powstała pod koniec XIX w.
   Wewnątrz kościoła znajduje się tęcza z końca XVII w. w kształcie łuku. Ołtarz wraz z amboną pochodzą z końca XVIII w. Prospekt organowy pochodzi z 1751 r., zaś same organy są młodsze, pochodzą z 1912 r., a wykonała je elbląska firma Orgelbauanstalt A. Terletzki, Jnh. Ed. Wittek, mająca swą siedzibę w Elblągu przy ul. Studziennej.
   Przy kościele znajduje się cmentarz parafialny, a przy wejściu ustawiony jest obelisk z lat 20. XX wieku poświęcony żołnierzom pruskim poległym w I wojnie światowej i pochodzących z tej parafii.
Historia okolic Elbląga: Jegłownik (odcinek 4)
Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców Jegłownika (fot. autor)

   
   Szkoły
   Pierwsza szkoła powstała w Jegłowniku w 1834 r., ale jej budynek wkrótce spłonął. Nowy budynek powstał w 1880 r. W 1945 r. szkoła mieściła się w trzech budynkach usytuowanych przy ul. Malborskiej. W związku z opóźnieniem edukacyjnym uczniowie przerabiali w jednym roku program z dwóch lat. Wieczorem zaś uczyli się dorośli, bo analfabetyzm był wtedy powszechny, nie tylko zresztą w tej wiosce, ale w całym kraju. Do walki z analfabetyzmem zaangażowano nawet uczniów starszych klas licealnych.
   W 1964 r. w związku z akcją Tysiąc Szkół na Tysiąclecie oddano nowy budynek szkolny. Przy okazji szkoła otrzymała salę gimnastyczną, boisko i świetlicę, w której uczniowie mogli spożywać posiłki. W rok później szkole nadano imię „Obrońców Westerplatte”.
   W latach 60. została powołana w Jegłowniku Szkoła Przysposobienia Rolniczego, przemianowana później na Zasadniczą Szkołę Rolniczą. We wsi były i są gospodarstwa indywidualne.
   W Jegłowniku podobnie jak w Wiktorowie stal wiatrak typu holender, niestety on również spłonął - w 1969 r.
   
   Ochotnicza Straż Pożarna
   
We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna założona w 1949 r., jej założycielem był Jan Bożejewicz. Niestety, nie można obecnie odtworzyć szczegółowej historii tej straży, ponieważ materiały zaginęły podczas jednego z włamań do remizy.
   
WyKa

Najnowsze artykuły w tym dziale Bądź na bieżąco, zamów newsletter

A moim zdaniem...

Podane fakty nt. budowy szkoły w Jegłowniku sa inne. Nowy obiekt powstał w wyniku rozbudowy starej szkoły. Nie miało to żadnego związku z akcją "tysiąc szkół na tysiąclecie", która to rzeczywiście w owych latach miała miejsce. Nie zgadza się również nazwisko założyciela OSP.
byłymieszkaniec (2016.05.15)
Przepiękne reprodukcje pocztówek z Jegłownika przedstawione są w nowym albumie Malbork i okolice na starej pocztówce -rewelacja !
(2016.05.15)
Album jest w EMPIKACH
(2016.05.15)

info

1  
  0
Lubię czytać te felietony, ale wiem że autor często mija się z prawdą, czy nie można temu zaradzić?
(2016.05.15)

info

5  
  0
Włóka to 16,8 a nie 18.
(2016.05.15)

info

5  
  0
skoro jest ktos taki co zna nazwisko założyciela OSP Powinien je podać
(2016.05.15)
W Wiktorowie nigdy nie stał wiatrak opisany w artykule. To nazwa wsi w której znajdował się PGR. W bliskim sąsiedztwie znajduje się miejscowość Wikrowo, daw. Wikarowo, tam to właśnie stał ów "holender". Nazwy podobne mogą mylić.
Wiktorow (2016.05.15)

info

5  
  0
Pamietam ten wiatrak chodzialam sobie tam na spacery i komus przeszkadzał wafnie by było jak by tam powstał dublikat tego wiatraka było by jak dawniej :)
savage (2016.05.15)

info

2  
  0
Wiemy Tomek, że chwalisz się książką z pocztówkami, ale już daj sobie spokój;)
Elbążek (2016.05.15)