Przypomnijmy: 11 marca 2024 roku prezydent Elbląga Witold Wróblewski odwołał z funkcji dyrektora Lecha Trawickiego. Decyzja ta była bezpośrednim skutkiem przeprowadzonej od 8 do 19 stycznia kontroli w Muzeum Archeologiczno-Historycznym. Następnego dnia prezydent Elbląga powierzył pełnienie obowiązków dyrektora MAH Mirosławowi Siedlerowi - od 12 marca na okres nie dłuższy niż rok.
Taki tryb powierzenia obowiązków jest o tyle ważny, że nie wymaga przedstawienia przez p.o. dyrektora jego koncepcji programowej. - Powierzenie obowiązków nastąpiło na czas określony, to jest od dnia 12 marca br. do dnia powołania Dyrektora Muzeum Archeologiczno-Historycznego, jednakże na okres nie dłuższy niż rok. Tryb ten nie przewiduje wymogu przedstawienia koncepcji programowej dla instytucji kultury przez osobę, której powierzono obowiązki dyrektora. Zadaniem po. dyrektora jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania instytucji kultury – wyjaśnił nam Łukasz Mierzejewski, wówczas urzędnik w biurze prasowym elbląskiego ratusza.
Chcieliśmy porozmawiać z nowym dyrektorem Muzeum Archeologiczno-Historycznego na temat jego nominacji i działalności elbląskiej placówki. 28 marca zwróciliśmy się do Mirosława Siedlera z propozycją wywiadu. Dyrektor odmówił, tłumacząc się względami prywatnymi. W związku z tym wysłaliśmy pytania do muzeum w trybie wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Ten dość długi wstęp jest konieczny, aby wyjaśnić naszym Czytelnikom, dlaczego odpowiedzi na nasze pytania są, takie jakie są. Pytania wysłaliśmy w mailem i nie mieliśmy możliwości dopytania o szczegóły.
Zapytaliśmy Mirosława Siedlera, czy przedstawi swój program funkcjonowania Muzeum? - Muzeum posiada plan finansowy na rok 2024 i powiązany z tym program działalności merytorycznej instytucji - Muzeum Archeologiczno-Historycznego na rok 2024. Program działania może być korygowany w trakcie roku budżetowego. Nowy program działalności Muzeum będzie przygotowywany na rok 2025 – czytamy w odpowiedzi Mirosława Siedlera na nasz wniosek o udostępnienie informacji publicznej.
Kolejne pytanie dotyczyło więc priorytetów Muzeum na najbliższą przyszłość. Odpowiedź, jaką dostaliśmy, jest dość ogólnikowa: - Realizacja planów na rok 2024 i przygotowanie planów na 2025. Planów merytorycznych jak i finansowych i być może inwestycyjnych – czytamy w odpowiedzi na nasze pytania.
Finanse
Przypomnijmy, że poprzedni dyrektor Lech Trawicki został odwołany w związku z kontrolą przeprowadzoną w Muzeum od 8 do 19 stycznia. „Wyniki kontroli wskazują na zaniedbania Dyrektora w obszarze nadzoru nad gospodarką finansową w zakresie realizacji operacji finansowych. W przedmiotowym zakresie stwierdzono rażące nieprawidłowości skutkujące naruszeniem przepisów prawa oraz procedur wewnętrznych” - czytamy w wystąpieniu pokontrolnym skierowanym do Lecha Trawickiego z 23 lutego.
W związku z tym zapytaliśmy Mirosława Siedlera o to, jak obecnie wygląda sytuacja MAH i jakie są najbardziej pilne potrzeby muzeum oraz z jak dużymi środkami finansowymi się wiążą?
- Muzeum, tak jak wszystkie instytucje kultury, jest finansowane z dotacji Organizatora, który zgodnie z ustawą o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej „zapewnia instytucji kultury środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona”, pokrywa bieżące koszty funkcjonowania instytucji. Dodatkowe środki finansowe mogą być potrzebne na realizację rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 18.10.2023 r. Trwa szczegółowa wycena kosztów związanych z realizacją w/w rozporządzenia – odpowiedział Mirosław Siedler.
Wspomniane rozporządzenie dotyczy... bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
70 lat Muzeum
W tym roku Muzeum Archeologiczno-Historyczne obchodzi 70-lecie istnienia. Obchody zostaną zainaugurowane podczas Nocy Muzeów. Przewidziano następujące wydarzenia: wystawy plenerowe w przestrzeni miejskiej: historycznych fotografii Elbląga, fotografii najciekawszych zbiorów MAH; czasowe wystawy fotograficzne: „Elbląg i elblążanie w fotografii własnej – lata 60.", fotografii Elbląga autorstwa Czesława i Tomasza Misiuków; publikację okolicznościowego albumu „Elbląg i elblążanie w fotografii własnej – lata 60."; jubileuszowe spotkanie rady muzeum; cykl okolicznościowych artykułów (publikowanych bezpłatnie - red.) w Elbląskiej Gazecie Internetowej portEl.pl. Obchody zakończy konferencja naukowa.
Statut
Dodajmy, że jednym z ważnych elementów poruszonych m.in. przez byłego już dyrektora MAH Lecha Trawickiego w wywiadzie dla portElu jest kwestia uzgodnienia statutu Muzeum Archeologiczno-Historycznego z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. - Pierwsze, co mnie zdziwiło, to fakt, że Muzeum Archeologiczno-Historyczne jest miejską instytucją kultury, nie posiada uzgodnionego statutu z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak również nie jest ujęte w rejestrze muzeów ministerstwa, co ogranicza nasze możliwości w pozyskiwaniu środków ministerialnych. Uzgodnienie leży w kompetencji organizatora muzeum, czyli prezydenta, poprzez pracowników odpowiedniego Departamentu. (…) [Co trzeba zrobić, żeby uzyskać taki status? - przyp. SM]. Mieć uporządkowane wszystkie sprawy ewidencyjne i złożyć dokumentację, dowodzącą że wykonujemy zadania zapisane w ustawie: na przykład katalogować i naukowo opracowywać zgromadzone muzealia, przechowywać je w warunkach zapewniających im bezpieczeństwo, zabezpieczać i konserwować zbiory, urządzać wystawy, organizować i prowadzić badania i ekspedycje naukowe... Zwracaliśmy się z pismami do nadzorujących nas departamentów, wnioskując na początek o uzgodnienie z ministerstwem naszego statutu, na razie bez rezultatu – mówił Lech Trawicki w rozmowie z naszym dziennikarzem.
Zapytaliśmy o tę kwestię p.o. dyrektora Mirosława Siedlera: - Podmiotem zobowiązanym do nadania lub zmiany statutu Muzeum Archeologiczno-Historycznego, jako Organizator jest Gmina Miasto Elbląg. Ministrem właściwym do uzgodnienia treści nadawanego lub zmienionego statutu jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – czytamy w odpowiedzi.
Muzeum Techniki
Jednym z postulatów elbląskiego środowiska pasjonatów historii jest stworzenie tzw. „Muzeum Techniki”. Ich zdaniem nie musi być to osobna instytucja. Koncepcja powstania ekspozycji technikaliów jest poruszona w planie działania MAH na lata 2022-2027, które sporządził poprzedni dyrektor Lech Trawicki. "W związku z dużym oczekiwaniem społecznym należy podjąć starania o pozyskanie powierzchni wystawienniczej na wystawę o elbląskich zabytkach przemysłu i techniki. Jest to zadanie wymagające kilkudziesięciu lat starań (…). Działania na rzecz utworzenia wystawy o historii elbląskiego przemysłu należy rozpocząć od gromadzenia zabytków techniki” - czytamy w ww. programie.
- Powoływanie nowych instytucji kultury należy do kompetencji Organizatora, w tym przypadku Gminy Miasto Elbląg – czytamy w odpowiedzi Mirosława Siedlera na nasze pytania w tej sprawie.
Przypomnijmy, że na dziedzińcu Muzeum Archeologiczno-Historycznego stoją cztery artefakty związane z elbląskim przemysłem: maszyna parowa z zakładów Komnicka, młot pneumatyczny z Elbląskiej Fabryki Urządzeń Kuziennych, kotwica wyprodukowana w Zamechu (depozyt Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu) oraz pamiątkowe koło łopatkowe upamiętniające czyn partyjny z 1978 r. Z informacji przekazanych przez Mirosława Siedlera wynika, że młot i maszynę parową należy zabezpieczyć przed warunkami atmosferycznymi. Kotwica może stać na dziedzińcu do końca 2026 r. W sprawie koła łopatkowego muzealnicy czekają na spotkanie z Piotrem Kuklińskim, który dostarczył artefakt do muzeum.
Magazyn dla zabytków masowych
Kolejnym problemem Muzeum Archeologiczno-Historycznego jest magazyn dla zabytków masowych. Poprzedni dyrektor w wywiadzie dla portElu skarżył się na problemy z uzyskaniem miejsca magazynowego. „
- W momencie, kiedy rozpocząłem pracę w muzeum, były one [zabytki masowe – przyp. SM] przechowywane w jednym z budynków przy ul. Lotniczej. Potem kazano nam przenieść to wszystko do budynku przy ul. Junaków. On się mówiąc delikatnie, średnio nadaje się do przechowywania zabytków. Ale jakoś dawaliśmy radę, chcieliśmy tam nawet stworzyć pracownię konserwacji, gdzie moglibyśmy wykonywać „brudne“ prace konserwatorskie. Na Junaków mieliśmy włamania, był problem z bezpieczeństwem depozytów. A ostatnio dostaliśmy stamtąd wymówienie od miasta, ale gdzie mamy się przenieść, do dzisiaj nam nie wskazano. Staraliśmy się o budynek, w którym do października były magazyny teatralne, przy ul. Lotniczej lub budynek dawnych hal produkcyjnych Komnicka przy ul. Dojazdowej - mówił wówczas dyrektor Trawicki.
Zapytaliśmy Muzeum o działania zmierzające do pozyskania przez MAH magazynu dla zabytków masowych i gdzie obecnie przechowywane są zabytki masowe? - Zabytki masowe przechowywane są aktualnie w magazynach udostępnionych przez Gminę Miasto Elbląg. Jednocześnie trwają prace i rozmowy nad pozyskaniem większych możliwości magazynowych - odpisał nam obecny dyrektor Mirosław Siedler.
„Fundusz zakupowy”
Jedną kolejnych kwestii związanych z działalnością muzeum jest powołanie tzw. „funduszu zakupowego”. Oddajmy jeszcze raz głos Lechowi Trawickiemu: - Przedstawiłem tę koncepcję na jednym z posiedzeń Komisji Polityki Regionalnej i Promocji Miasta Rady Miasta w Elblągu. Plan był taki, żeby mieć w budżecie miasta celową rezerwę pieniędzy na zakupy unikatowych zabytków do elbląskiego muzeum, kiedy pojawią się na rynku. (…). Myślałem o kwocie 100-200 tysięcy złotych. Przy czym o zakupie i tak decydowaliby radni lub wskazane przez prezydenta osoby. Delikatnie rzecz ujmując, propozycja nie spotkała się z aprobatą władz miasta. – mówił Lech Trawicki w naszym wywiadzie.
Zapytaliśmy Mirosława Siedlera o to, czy podjął lub ma zamiar podjąć działania zmierzające o wyodrębnienie osobnego „budżetu na zakupy”? - Plan finansowy MAH na rok 2024 nie zakłada wyodrębnienia osobnego budżetu na zakup zabytków związanych z Elblągiem. W planie istnieje ogólna pozycja: „Zakup muzealiów” - czytamy w piśmie Mirosława Siedlera.
Zastępca?
Przypomnijmy: Mirosław Siedler od 2002 r. do 2023 r. był dyrektorem elbląskiego teatru. Kolejnego konkursu na dyrektora elbląskiej scenie nie wygrał, zastąpił go Paweł Kleszcz. W swojej dotychczasowej karierze zawodowej Mirosław Siedler nie kierował dotychczas instytucją typu muzealnego. Zapytaliśmy go więc, czy zamierza powołać kogoś na zastępcę „ds. merytorycznych”. P.o. dyrektora odesłał nas do regulaminu organizacyjnego MAH:
- Obecnie funkcjonujący regulamin organizacyjny Muzeum Archeologiczno – Historycznego w Elblągu nie przewiduje stanowiska zastępcy dyrektora Muzeum – czytamy w odpowiedzi na nasze pytania.
Regulamin można jednak zmienić. Tego, czy były dyrektor teatru będzie chciał mieć zastępcę, się nie dowiedzieliśmy.
Jaka przyszłość czeka Muzeum Archeologiczno-Historyczne? O to za kilka tygodni zapytamy nowego prezydenta Elbląga Michała Missana.
