Pierwsza z historii rozpoczyna się 27 listopada 2020 r.. W tym dniu w czasie zorganizowanej przez Urząd Miejski sesji prezydenci Witold Wróblewski i Janusz Nowak ogłaszają zwycięskie projekty IX edycji Budżetu Obywatelskiego na rok 2021. Nagranie z tej sesji jest ogólnodostępne na YouTube. W okręgu nr 2 z liczbą głosów 818 projekt „Trakt pieszo rowerowego do Dąbrowy” wygrywa bezapelacyjnie rywalizację o cały budżet dla tego okręgu w wysokości 470 tys. zł.
Ku wielkiemu zaskoczeniu prezydent Wróblewski w czasie konferencji ogłasza decyzję o skierowaniu tego budżetu (a więc 470 tys. zł) na realizację trzeciego (wg danych ze strony BO) w kolejności projektu z tego samego okręgu „Budowa toru rowerowego typu „Pumptrack”, który zdobył 392 głosów, a więc o ponad 50% mniej niż „Trakt pieszo-rowerowy”. Jest to uchwycone w czasie pomiędzy 3:20 – 5:00 oraz 9:30 – 10:00 filmu dostępnego pod tym linkiem.
Prezydent obiecuje, że zwycięski projekt „Trakt pieszo rowerowy do Dąbrowy” zostanie w przyszłości zrealizowany w ramach odrębnego postępowania ze środków unijnych. Tymczasem otrzyma finansowanie z budżetu miasta na wykonanie dokumentacji technicznej. Jak się później okazało, musiało upłynąć grubo ponad dwa lata, by w końcu po wielu monitach dokumentacja ta wreszcie powstała. Natomiast chwytliwa - jak na początku się wydawało - propozycja realizacji projektu ze środków zewnętrznych okazała się tak realna jak cały Krajowy Program Odbudowy oraz niemalże tak skuteczna jak „darowanie Inflant”. Natomiast próby ustalenia w temacie czegokolwiek są jak „pisaniem na Berdyczów” w analogii do przedwojennego powiedzenia.
Używając języka sportowego, historię tę można by podsumować tak: Zamiast „złotego medalu” sędziowie postanowili uszczęśliwić zwycięzcę przyznając mu „medal platynowy”, ale z odroczonym na nie wiadomo jak długo terminem wydania. Tymczasem trzecia w kolejności inicjatywa w efekcie tej decyzji została ogłoszona zdobywcą złotego medalu oraz całej puli nagród.
Można by jeszcze zadać kolejne pytania: Dlaczego na takim „prezydenckim dictum” nie skorzystał drugi w kolejności w okręgu 2 projekt „Organizacja imprezy sportowo-integracyjnej „Rodzina w formie” z większą niż „Pumptrack” ilością głosów - 437? Albo nie dofinansowano wówczas czwartego w kolejności projektu „Park rekreacyjno – edukacyjny „Jar””, który miał zaledwie o 19 głosów mniej niż „Pumptrack”?
To jednak nie wszystko. Przechodzimy do drugiej historii, która rozegrała się rok później wokół projektu „Magiczny park światła” - jednego z dwóch zwycięskich (ilość głosów 910) ogólnomiejskich projektów X edycji Budżetu Obywatelskiego na rok 2022. Jak się wkrótce okazało, Urząd Miasta ogłosił wycofanie się z realizacji tego projektu ze względu na jego wysoką energochłonność. Projekt został anulowany. Tym razem jednak pozostały po nim budżet w wysokości 500 tys. zł nie przeszedł na kolejne projekty w rankingu ogólnomiejskim i żaden z nich na tej sytuacji nie skorzystał, jak to było w poprzedniej edycji. Ani trzeci w rankingu ogólnomiejskim projekt „Murale elbląskim artystom” z ilością głosów 535, ani czwarty w klasyfikacji „Park kieszonkowy przy Galerii EL” z 401 głosami (link do danych ze strony BO). Tym razem bowiem decydenci postanowili wykorzystali budżet w wysokości 500 tys. zł na realizację innych miejskich przedsięwzięć.
Co z tego wynika? Ano, że decydenci mogą skierować fundusze zwycięskiego projektu gdzie indziej. Oraz że anulowane lub przeniesione projekty raz zasilają, a innym razem nie zasilają swoim budżetem pomysły, które w równej rywalizacji zajęły kolejne miejsca w rankingu w tym samym okręgu. Czy te zasady są spójne, przejrzyste i czy reprezentują zasadę fair play? A co jeśli było więcej podobnych przypadków? Aby to zweryfikować, przydałby się jakiś audyt elbląskiego Budżetu Obywatelskiego, w efekcie którego obecny regulamin zostałby wzbogacony o precyzyjne zapisy.
Mieszkańcy miasta – zanim oddadzą swój głos w kolejnej edycji tego konkursu – powinni wiedzieć, według jakich reguł będzie ten konkurs rozstrzygany. Na dzień dzisiejszy bowiem – w świetle przytoczonych przypadków - obecne hasło Budżetu Obywatelskiego „Twój Pomysł – Wspólne Działanie” powinno raczej brzmieć „Twój Pomysł – Nasze Decyzje”.
Elblążanin (imię i nazwisko do wiadomości redakcji)
