Sprzedaż na odległość cz. 1 – prawo do odstąpienia od umowy

Trudno bowiem sprawdzić sprzedawcy, kto po drugiej stronie dokonuje magicznego kliknięcia „kup teraz”. Poza stronami internetowymi umożliwiającymi sprzedaż towarów w formie aukcji, istnieją też sklepy internetowe, które zajmują się takim typem sprzedaży oprócz sprzedaży tradycyjnej, czy wręcz sklepy, które oferują swoje towary tylko poprzez Internet. Umowy zawierane w takich przypadkach nazywane są umowami zawieranymi na odległość.
   Istnieje prawdopodobieństwo, iż towar zakupiony na odległość po otrzymaniu przesyłki odbiega od fotografii na ekranie monitora. Może zdarzyć się też tak, iż zanim towar zostanie do kupującego dostarczony, dokona ona jego zakupu w sposób tradycyjny, ewentualnie otrzyma go w prezencie itd. Przykłady tego typu można mnożyć w nieskończoność. Co w takiej sytuacji może zrobić konsument?
   Sytuację taką reguluje ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. (Dz. U. z dnia 31 marca 2000 r.). Wydanie powyższego aktu prawnego zostało podyktowane koniecznością ochrony ekonomicznych interesów konsumenta, co jest jednym z elementów polityki ochrony i informowania konsumentów, a co znajduje potwierdzenie w przepisach unijnych, a w efekcie w implementowanych do polskiego prawa dyrektywach.
   Zgodnie z powyższym aktem, konsument, który zawarł umowę na odległość może od niej odstąpić bez podania przyczyn. Termin dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umowy, liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia. Wyjątek od tej zasady dotyczy sytuacji, gdy przed upływem dziesięciodniowego terminu przedsiębiorca rozpocznie świadczenie usług, na co konsument wyrazi zgodę. Prawo do odstąpienia od umowy nie może być w jakikolwiek sposób ograniczone w umowie, dlatego zakazane jest uzależnienie odstąpienia od umowy od uiszczenia oznaczonej sumy pieniężnej.
   W przypadku skutecznego skorzystania przez konsumenta z prawa odstąpienia od umowy jest ona uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. Ponadto zwrotowi ulega to co strony wzajemnie sobie świadczyły. Odstąpienie przez konsumenta od umowy wywiera zatem skutek ex tunc. Zwrot świadczeń powinien nastąpić w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Niestety nasz ustawodawca do dzisiaj nie doprecyzował pojęcia „granic zwykłego zarządu” w taki sposób, aby przeciętny konsument mógł to zrozumieć. Ustawa nie precyzuje także terminu zwrotu świadczeń przez strony umowy „na odległość”, wymaga ona jedynie, aby zwrot ten nastąpił niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni.
   
   Projekt „Bezpieczeństwo zakupów w Internecie” realizowany przez Elbląskie Centrum Mediacji i Aktywizacji Społecznej finansowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.