Historia okolic Elbląga: Barzyna i Dymnik (odc. 84)

13
26.11.2017
Historia okolic Elbląga: Barzyna i Dymnik (odc. 84)
Pałac w Barzynie przed wojną (zdjęcie pochodzi z bloga andrzejkrauze.blogspot.com)
W dzisiejszym odcinku „Historii okolic Elbląga” odwiedzamy gminę Rychliki, w której znajduje się wiele wsi z ciekawą historią. O ciekawostkach związanych z miejscowościami Barzyna i Dymnik opowiada Karol Wyszyński, przewodnik elbląskiego PTTK.
Barzyna
   Pisałem kiedyś o Bażynach, z których wywodził się Bażyński. Ale jest jeszcze jedna miejscowość o podobno brzmiącej nazwie, ale innej pisowni – Barzyna. Położona jest w gminie Rychliki w pobliżu Kanału Elbląskiego.
   Do 1945 r. Barzyna nazywała się Wiese (nazwa ma mieć pruskie pochodzenie). Według dokumentów jej historia sięga XIV wieku r., kiedy to Wielki Mistrz Konrad III Zöllnwe von Rotenstein nadał ją trzem braciom - Prusom jako dobra rycerskie. Właściciele miejscowości często się zmieniali. Najdłużej Barzyna należała do rodu von Bodeck (1560-1829). To za panowania tego rodu powstały pierwsze założenia pałacu (od 1693 r.), przez lata obiekt został rozbudowany.
   Właściciele Barzyny posiadali kolekcje obrazów w tym oryginał autoportretu Rembrandta „Śmiejący się Rembrandt”, obecnie obraz znajduje się w Kolonii.
   Po rodzie Bodecków właścicielami dóbr byli w kolejności: Kazimierz von Hülsen, baron Bernhard von Sanden, bracia Paula i Otto Frankenstein, rodzeństwo Gerda i Marii von der Groeben. Gdy na te tereny wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej, Gerd popełnił samobójstwo.  
Historia okolic Elbląga: Barzyna i Dymnik (odc. 84)
Dworek w Dymniku przed wojną (fot. archiwum autora)

   W czasach PRL pałac był siedzibą PGR-u, ulokowano tu biura, a także mieszkania dla jego pracowników. Pałac niszczał mimo wpisania obiektu w rejestr zabytków, ale najgorsze przyszło po transformacji ustrojowej w 1989 r., kiedy to pałac zamienił się w ruinę. Zanim to się stało, za zgodą konserwatora zabytków, udało się przenieść do prywatnego budynku w Kwitajnach dwa piece kaflowe i dwie płyty żeliwne paleniskowe z XVII i XVIII wieku.
   Obecnie pozostałości pałacu są własnością prywatną, ale na razie nie jest odbudowywany.
   
   Dymnik
   Wieś, podobnie jak Barzyna, znajduje się w gminie Rychliki. Do 1945 r. nosiła nazwę Stein. Obecna nazwa nawiązuje do słów wywodzących się z języka litewskiego (Dymsteyne, Dymsteynen, Dimsteyn), mających oznaczać „dwór, dobra”. 
   Wieś była lokowana w 1285 r. przez mistrza krajowego Konrada von Tierberga. W 1531 r. książę Albrecht Hohenzollern (1490-1568) nadał ją jako lenno Oswaldowi Buschowi.
   Właścicieli wsi na przestrzeni lat było wielu: Vom Kleyss, Boye, proboszcz z Christian Wilcovius, Gottried Plehn, ród Neumann, von Keltsch i Arnim oraz Helmuth von Graevenitz. Jeden z właścicieli pod koniec XVII w. założył we wsi park z dziewięcioma scenami z życia człowieka.
   Do dzisiejszych czasów zachował się budynek dworski z XIX w, kaplica dworska i pozostałości parku.
   
WyKa

Najnowsze artykuły w tym dziale Bądź na bieżąco, zamów newsletter

A moim zdaniem... (od najstarszych)

Pokazuj od
najnowszych
Największe
emocje
Cała prawda o polakach. Pałac wytrzymał tyle lat i wojnę ale nie wytrzymał wsioków z PGR-u.
(2017.11.26)
W Dymniku spędziłam kilka lat swojego dzieciństwa. Sporo czasu spędzaliśmy w pałacyku. Była tam świetlica. Pamiętam jak przyjechało kino i oglądaliśmy "Pana Kleksa".
gonia01 (2017.11.26)
To niestety prawda ogromna większość takich obiektów którymi po 1945 roku administrowały PGR - y jest dziś stertą gruzów ale pytanie, po co sprzedaje się je ludziom którzy nie mają pieniędzy nie tylko na odbudowę ale nawet na skuteczne ich zabezpieczenie.
(2017.11.26)

info

15  
  1
Bezmyślność ludzi i upadające masowo PGR pociągnęły za sobą tysiące takich dworków. Ówcześni ministrowie finansów wraz ze sprzedajną polityką państwa byli skuteczniejsi od czerwonoarmistów.
(2017.11.26)
Balcerowicz i wszystko jasne
ogcssdf (2017.11.26)
Obawiam się, że autor artykułu pomylił zdjęcia. publikowane zdjęcie nie przedstawia pałacu w Barzynie tylko jakiś inny obiekt. Pałac w Barzynie wyglądał inaczej, w lato odwiedziłem ruiny, to nie ta budowla.
Eksplorator (2017.11.26)
@Eksplorator - Dziękujemy za zwrócenie uwagi. Podmieniliśmy już przedwojenne zdjęcie na właściwe.
redaktor (2017.11.26)
.. .Konrad III Zöllnwe von Rotenstein. .. Prawidłowo: Konrad III Zöllner von Rotenstein. [ - ] Dobrze, że Państwo poprawili zdjęcie. Poprzednie zdjęcie dotyczyło pałacu w Śliwicy (niem. Nahmgeist) - majątku leżącego w pobliżu Kanału Elbląskiego. Tym samym Pan Eksplorator ma całkowitą rację.
erg. (2017.11.26)

info

4  
  0
Nie, wsioku z miasta, wytrzymał również pegieery, nie wytrzymał tylko antyspołecznych i antypolskich działań mafii, która wprowadziła takie zmiany pod wodzą "ojca chrzestnego" o ksywie "profesor" L. B.
Zagajnik (2017.12.06)
W ktorym roku przyjechalo kino?
Robert z dymnika (2018.08.08)