Wypowiadają się już europosłowie, posłowie, senatorowie (byli i obecni) oraz kandydaci obu głównych ugrupowań. Profesor i dyrektor portu. Z bieguna pro-realizacyjnego. Z drugiego, przeciwnego: „Liberte” - „Przekop Mierzei: gospodarka, głupcze”. Kuszenie swoim bezkrytycznym poparciem dla przekopu więc trwa. ”Zasłużonych” jest wielu. Godząc ich proponuję podzielić kilometr przekopu na 100-metrowe odcinki z tabliczkami: „Wybudowane staraniem posła X,Y,Z”.
Skąd nagle taka waga inwestycji ? No tak, wybory. Pozyskać Elbląg i inne gminy dookoła. Elbląg z mieszkańcami mistycznie oczekującymi „aby wyjść w końcu na prostą”. Dzięki przekopowi. Politycy wiedzą o tym. Do niedawna raczej nie przywiązywali wagi do tego, że Elbląg znajduje się: w zagrożeniu zapaścią społeczno-gospodarczą ( PAN); pod względem zarobków na szarym końcu (GUS); wśród najbiedniejszych samorządów („Wspólnota”); wśród 65 miast na 55 miejscu w jakości życia w ocenie 10 obszarów („Polityka”). Prawie rozumiem polityków, bo i w Elblągu te diagnozy były i są przemilczane i nie stały się podmiotem jakiejkolwiek refleksji. Jest jedna oficjalna, na piśmie - uzyskałem zaszczytne (dla mnie) miano „Krytykanta” .
Nie słyszałem o parlamentarnym lobby elbląskim, poza podziałami. Nie słyszałem o spotkaniu wszystkich, także z p. prezydentem, by przynajmniej uzgodnić: jest regres czy nie?
To „coś”
Na dzisiaj mamy materiał Wirtualnej Polski o przekopie i uwarunkowaniach. O bardzo krytycznych ocenach sytuacji w Elblągu przez samych mieszkańców, o braku miejsca dla nich, o wyludnianiu, bo młodzi nie mogą tutaj spełnić swoich ambicji rozwojowych.
Za ważną uważam wypowiedź dziennikarską o braku programu dla Miasta. Ważną, bo prawie wszystkie elbląskie media wyciszają sprawę niedorozwoju Elbląga. Poza dwiema Redakcjami. Ze słów mieszkańców wynika daleko idący pesymizm. Artykułują oczekiwania: „niech w końcu coś zaistnieje”, skoro jest tak niewiele.
I tym „cosiem” ma być przekop Mierzei. 70 procent elblążan popiera inwestycję. Ma ona przyczynić się do ożywienia Miasta i Regionu. I politycy grają tym na całego. Dyskutowaliśmy o tym także podczas piątkowego spotkania nad Zalewem w gronie Stowarzyszenia Absolwentów i Sympatyków I LO.
W dzieleniu zasług i licytowaniu się nie biorą udziału kandydaci WIOSNY. Uważają, że należy zachować umiar, nie można tego robić z marszu, ważąc „za” i „przeciw”. Niedawno prezentowaliśmy swoje zdania podczas spotkania z Krzysztofem Gawkowskim. Elbląg tkwi w zastoju. Mieszkańcy mają więc prawo do oczekiwań, że przekop da szanse. Staraliśmy się przedstawić konieczności Zalewu i miasta w sposób kompleksowy (Program dla Zalewu) do uwzględnienia po oczywistym jesiennym przesileniu władzy.
Przy braku innych możliwości renesansu społeczno-gospodarczego Elbląga, „darowanemu koniowi” nie można odpuścić; i ja też pod koniec publikacji mogę się znaleźć w gronie 70 procent. Przy milionie wątpliwości i obaw. Czy przekop w ogóle powstanie ? Słyszymy już o podwojeniu kosztów. Zapewnienie 142 warunków ochrony środowiska i 34 innych wymogów ? Niektóre prawie humorystyczne: odłowienie i przeniesienie ryb w inne miejsce. Czy odłowione ryby wrócą zgodnie z końską zasadą: „koń zawsze idzie znajomą drogą”? I co wtedy?
Przekop bez pogłębienia toru wodnego z 2,5 m do 4-5 m, bez poszerzenia i pogłębienia rzeki Elbląg, bez dodatkowego wyposażenia portu ( brak obrotnicy, nawet bocznicy kolejowej) – pozostanie zwielokrotnioną wydatkami kopią nieudanego projektu Elbląskiego Parku Technologicznego. Nie mamy szczęścia.
Transportowanie towarów ( jakich? przez kogo wytworzonych?- 98 procent działalności gospodarczej to jednoosobowe firemki elbląskie) drogami wodnymi, przy półgodzinnym dojeździe S7 do Trójmiasta - dla mnie to ewidentne chciejstwo.
Zalew nie Wiślany, a Czarny
Poważnym oczekiwaniem jest to - może nie będzie szerokiego gospodarczego uaktywnienia, ale wpływ na atrakcyjność turystyczną będzie znaczący. Turyści i wodniacy ruszą masowo na Zalew Czarny. Tak, nie Wiślany, lecz Czarny. Wyliczono, ile milionów metrów sześciennych mazi trzeba będzie rocznie „przerobić” pogłębiając, a następnie utrzymując tor. Co najmniej 2 m w „dół”. My, tubylcy, już wiele lat temu z obawą brnęliśmy do głębszej wody. Zbitą dotąd warstwę rozproszy się na cały Zalew, przynajmniej na naszą część. Turyści i wodniacy pewnie oczekują tej atrakcji.
Odnoszę się do słów senatora dwóch kadencji Władysława Mańkuta. Rozumiem dziękczynne motywy twierdzenia, że Elbląg ma koncepcję wykorzystania przekopu do zwiększenia atrakcji turystycznych Miasta z wykorzystaniem walorów starówki.
Szanowny Władysławie, nie ma żadnego pomysłu na te „kasztany”. Ma być tak, jak jest teraz. Zniknęły sentymentalne wycieczki dawnych elblążan; przez pół godziny spaceru obok kamieniczek nieco odtworzonych „retrowersją” wychodzimy na pusty Bulwar i takową rzekę. Wielokrotnie przypominałem: kilka lat temu architekci z miast ZMB „poszli w Elbląg”, aby wskazać dobre i słabsze strony. Jak jeden mąż stwierdzili: jedyne miasto w Europie, tak odwrócone od swojej rzeki.
Władysławie, zamiast Koncepcji mamy próby budowy garażowca w sercu starówki i biurowca „Fabryka” na Wyspie Spichrzów. Nie wsparto społeczników - Wikingów z ciekawym projektem Bursztynowego Grodu na Wyspie. Stare Miasto pozostanie uśpione.
Przekop Mierzei, tylko przypominam, ma być kopniakiem wymierzonym w Rosję. Tyle, że port elbląski jest i będzie uzależniony od wymiany wodnej z Obwodem Kaliningradzkim. Już dzisiaj w warunkach zdołowania relacji, cło nałożone przez Rosjan minimalizuje wymianę. Zastanawiam się, co dalej po przekopie ? Może zaistnieć embargo całkowite, bo przecież nie jesteśmy dla Rosjan partnerem strategicznym i potrzebnym. Zostaniemy „ugotowani”; tak samo i przy drugim wariancie. Bardzo prawdopodobnym. Na wzór Wyspy Rosyjskiej przy Władywostoku z wieloma ongiś bazami. Zainwestowano potężne środki, aby przekształcić Wyspę w dalekowschodni kurort. I takim zachodnim może się stać rosyjska część Mierzei. Hotele ze SPA, ekologiczne parkingi, aquapark, delfinarium, przystań jachtowa, droga do granicy z Polską i przejście. Naturalnie piękne plaże. Gdzie ruszą turyści: do naszego zakonserwowanego Starego Miasta czy owianej tajemnicą niedostępności rosyjskiej Mierzei?
Przekop stanie się, jeżeli będzie, tylko fragmentaryczną częścią czegoś, co ja nazwałbym Programem dla Zalewu Wiślanego. Programem Zalewowym, ale także dla ośrodków z nim związanych. Tego kompleksowego Programu nie widzi władza centralna, nie widzą parlamentarzyści, którzy nas reprezentują. I chcą reprezentować. Nie czują samorządowcy także mojego Miasta. A musiałby to być to program rządowo-samorządowy. Samorządy planują, bo kto może znać potrzeby lepiej; rząd wspiera finansowo. Pozwalam sobie pofantazjować.
Jak optymalnie wykorzystać miliard złotych?
Zaplanowany na przekop, niewykorzystany lub dodatkowo uzyskany może przez elbląskie lobby parlamentarne, a przeznaczony na Program. A więc: rewitalizacja Zalewu z ożywieniem tego wszystkiego, co ongiś tworzyło jego urok, a więc portów, porcików, przystani, kąpielisk. Wystarczy spojrzeć na brzegi ze strony wody. Brzegi i obiekty tam istniejące „schowały” się za chaszczami kilkudziesięciu lat. Naturalnie, sporo wysiłkiem samorządów zostało dokonane. Wystarczy rozwinąć, chociażby o urządzenia rekreacji na wodzie. Jest napór społeczny na przywrócenie Kolei Nadzalewowej. Dzisiaj z jej wagonu byłoby widać gdzieś w oddali jedynie kawałek tafli wody. Kąpieliska natomiast wymagałyby zmiany struktury dna; trochę na wzór Kadyn. Sam przekop natomiast niewiele przyniesie Zalewowi w dzisiejszym jego oglądzie.
Miliardowy tort proporcjonalnie wykorzystany nie tylko „na wodach”, lecz w gminach i miastach nadzalewowych stworzyłby inną ich jakość. Elblągowi mógłby dać infrastrukturalne urządzenie i inwestycyjne uatrakcyjnienie terenów Lotnicza-Akacjowa (S7) i Terkawka ( 200 ha po poligonie przy S22), kompleks rekreacyjno-basenowy Dolinka-Spacerowa, wymiana taboru tramwajowego. Nie mówiąc o wsparciu potrzeb służby zdrowia i programów społecznych. To byłoby inne miasto niż dzisiaj.
Gdyby społeczność nadzalewowa otrzymałaby konsultacyjne dwa pytania, dotyczące wyboru przekopu z jego wieloma niepewnościami czy postawienie na pokonanie barier rozwojowych, o których wyżej – nie jestem pewny, czy to pierwsze by wygrało. Byłbym za drugim.
Na teraz „kopiemy”. Piszę to bez przekonania, musiałbym bowiem od początku. Paradoksalnie i smutnie, że w pół roku po wyborach już brak społecznego optymizmu wobec miejskich władz i ich programu. Jest niewiara, a obowiązującą staje się determinacja wobec tak niepewnego czynnika zewnętrznego (przekop) i w jego moc przełamującą regres. Czy przełamie? Pewnym jest, że na dzisiaj nie istnieją miejskie ambicje i wydolność intelektualna ogarniające całość uwarunkowań przekopowych, nie mówiąc o wyjściu dalej. Stawiam na tradycyjną improwizację.
śródtytuły od redakcji
Nie słyszałem o parlamentarnym lobby elbląskim, poza podziałami. Nie słyszałem o spotkaniu wszystkich, także z p. prezydentem, by przynajmniej uzgodnić: jest regres czy nie?
To „coś”
Na dzisiaj mamy materiał Wirtualnej Polski o przekopie i uwarunkowaniach. O bardzo krytycznych ocenach sytuacji w Elblągu przez samych mieszkańców, o braku miejsca dla nich, o wyludnianiu, bo młodzi nie mogą tutaj spełnić swoich ambicji rozwojowych.
Za ważną uważam wypowiedź dziennikarską o braku programu dla Miasta. Ważną, bo prawie wszystkie elbląskie media wyciszają sprawę niedorozwoju Elbląga. Poza dwiema Redakcjami. Ze słów mieszkańców wynika daleko idący pesymizm. Artykułują oczekiwania: „niech w końcu coś zaistnieje”, skoro jest tak niewiele.
I tym „cosiem” ma być przekop Mierzei. 70 procent elblążan popiera inwestycję. Ma ona przyczynić się do ożywienia Miasta i Regionu. I politycy grają tym na całego. Dyskutowaliśmy o tym także podczas piątkowego spotkania nad Zalewem w gronie Stowarzyszenia Absolwentów i Sympatyków I LO.
W dzieleniu zasług i licytowaniu się nie biorą udziału kandydaci WIOSNY. Uważają, że należy zachować umiar, nie można tego robić z marszu, ważąc „za” i „przeciw”. Niedawno prezentowaliśmy swoje zdania podczas spotkania z Krzysztofem Gawkowskim. Elbląg tkwi w zastoju. Mieszkańcy mają więc prawo do oczekiwań, że przekop da szanse. Staraliśmy się przedstawić konieczności Zalewu i miasta w sposób kompleksowy (Program dla Zalewu) do uwzględnienia po oczywistym jesiennym przesileniu władzy.
Przy braku innych możliwości renesansu społeczno-gospodarczego Elbląga, „darowanemu koniowi” nie można odpuścić; i ja też pod koniec publikacji mogę się znaleźć w gronie 70 procent. Przy milionie wątpliwości i obaw. Czy przekop w ogóle powstanie ? Słyszymy już o podwojeniu kosztów. Zapewnienie 142 warunków ochrony środowiska i 34 innych wymogów ? Niektóre prawie humorystyczne: odłowienie i przeniesienie ryb w inne miejsce. Czy odłowione ryby wrócą zgodnie z końską zasadą: „koń zawsze idzie znajomą drogą”? I co wtedy?
Przekop bez pogłębienia toru wodnego z 2,5 m do 4-5 m, bez poszerzenia i pogłębienia rzeki Elbląg, bez dodatkowego wyposażenia portu ( brak obrotnicy, nawet bocznicy kolejowej) – pozostanie zwielokrotnioną wydatkami kopią nieudanego projektu Elbląskiego Parku Technologicznego. Nie mamy szczęścia.
Transportowanie towarów ( jakich? przez kogo wytworzonych?- 98 procent działalności gospodarczej to jednoosobowe firemki elbląskie) drogami wodnymi, przy półgodzinnym dojeździe S7 do Trójmiasta - dla mnie to ewidentne chciejstwo.
Zalew nie Wiślany, a Czarny
Poważnym oczekiwaniem jest to - może nie będzie szerokiego gospodarczego uaktywnienia, ale wpływ na atrakcyjność turystyczną będzie znaczący. Turyści i wodniacy ruszą masowo na Zalew Czarny. Tak, nie Wiślany, lecz Czarny. Wyliczono, ile milionów metrów sześciennych mazi trzeba będzie rocznie „przerobić” pogłębiając, a następnie utrzymując tor. Co najmniej 2 m w „dół”. My, tubylcy, już wiele lat temu z obawą brnęliśmy do głębszej wody. Zbitą dotąd warstwę rozproszy się na cały Zalew, przynajmniej na naszą część. Turyści i wodniacy pewnie oczekują tej atrakcji.
Odnoszę się do słów senatora dwóch kadencji Władysława Mańkuta. Rozumiem dziękczynne motywy twierdzenia, że Elbląg ma koncepcję wykorzystania przekopu do zwiększenia atrakcji turystycznych Miasta z wykorzystaniem walorów starówki.
Szanowny Władysławie, nie ma żadnego pomysłu na te „kasztany”. Ma być tak, jak jest teraz. Zniknęły sentymentalne wycieczki dawnych elblążan; przez pół godziny spaceru obok kamieniczek nieco odtworzonych „retrowersją” wychodzimy na pusty Bulwar i takową rzekę. Wielokrotnie przypominałem: kilka lat temu architekci z miast ZMB „poszli w Elbląg”, aby wskazać dobre i słabsze strony. Jak jeden mąż stwierdzili: jedyne miasto w Europie, tak odwrócone od swojej rzeki.
Władysławie, zamiast Koncepcji mamy próby budowy garażowca w sercu starówki i biurowca „Fabryka” na Wyspie Spichrzów. Nie wsparto społeczników - Wikingów z ciekawym projektem Bursztynowego Grodu na Wyspie. Stare Miasto pozostanie uśpione.
Przekop Mierzei, tylko przypominam, ma być kopniakiem wymierzonym w Rosję. Tyle, że port elbląski jest i będzie uzależniony od wymiany wodnej z Obwodem Kaliningradzkim. Już dzisiaj w warunkach zdołowania relacji, cło nałożone przez Rosjan minimalizuje wymianę. Zastanawiam się, co dalej po przekopie ? Może zaistnieć embargo całkowite, bo przecież nie jesteśmy dla Rosjan partnerem strategicznym i potrzebnym. Zostaniemy „ugotowani”; tak samo i przy drugim wariancie. Bardzo prawdopodobnym. Na wzór Wyspy Rosyjskiej przy Władywostoku z wieloma ongiś bazami. Zainwestowano potężne środki, aby przekształcić Wyspę w dalekowschodni kurort. I takim zachodnim może się stać rosyjska część Mierzei. Hotele ze SPA, ekologiczne parkingi, aquapark, delfinarium, przystań jachtowa, droga do granicy z Polską i przejście. Naturalnie piękne plaże. Gdzie ruszą turyści: do naszego zakonserwowanego Starego Miasta czy owianej tajemnicą niedostępności rosyjskiej Mierzei?
Przekop stanie się, jeżeli będzie, tylko fragmentaryczną częścią czegoś, co ja nazwałbym Programem dla Zalewu Wiślanego. Programem Zalewowym, ale także dla ośrodków z nim związanych. Tego kompleksowego Programu nie widzi władza centralna, nie widzą parlamentarzyści, którzy nas reprezentują. I chcą reprezentować. Nie czują samorządowcy także mojego Miasta. A musiałby to być to program rządowo-samorządowy. Samorządy planują, bo kto może znać potrzeby lepiej; rząd wspiera finansowo. Pozwalam sobie pofantazjować.
Jak optymalnie wykorzystać miliard złotych?
Zaplanowany na przekop, niewykorzystany lub dodatkowo uzyskany może przez elbląskie lobby parlamentarne, a przeznaczony na Program. A więc: rewitalizacja Zalewu z ożywieniem tego wszystkiego, co ongiś tworzyło jego urok, a więc portów, porcików, przystani, kąpielisk. Wystarczy spojrzeć na brzegi ze strony wody. Brzegi i obiekty tam istniejące „schowały” się za chaszczami kilkudziesięciu lat. Naturalnie, sporo wysiłkiem samorządów zostało dokonane. Wystarczy rozwinąć, chociażby o urządzenia rekreacji na wodzie. Jest napór społeczny na przywrócenie Kolei Nadzalewowej. Dzisiaj z jej wagonu byłoby widać gdzieś w oddali jedynie kawałek tafli wody. Kąpieliska natomiast wymagałyby zmiany struktury dna; trochę na wzór Kadyn. Sam przekop natomiast niewiele przyniesie Zalewowi w dzisiejszym jego oglądzie.
Miliardowy tort proporcjonalnie wykorzystany nie tylko „na wodach”, lecz w gminach i miastach nadzalewowych stworzyłby inną ich jakość. Elblągowi mógłby dać infrastrukturalne urządzenie i inwestycyjne uatrakcyjnienie terenów Lotnicza-Akacjowa (S7) i Terkawka ( 200 ha po poligonie przy S22), kompleks rekreacyjno-basenowy Dolinka-Spacerowa, wymiana taboru tramwajowego. Nie mówiąc o wsparciu potrzeb służby zdrowia i programów społecznych. To byłoby inne miasto niż dzisiaj.
Gdyby społeczność nadzalewowa otrzymałaby konsultacyjne dwa pytania, dotyczące wyboru przekopu z jego wieloma niepewnościami czy postawienie na pokonanie barier rozwojowych, o których wyżej – nie jestem pewny, czy to pierwsze by wygrało. Byłbym za drugim.
Na teraz „kopiemy”. Piszę to bez przekonania, musiałbym bowiem od początku. Paradoksalnie i smutnie, że w pół roku po wyborach już brak społecznego optymizmu wobec miejskich władz i ich programu. Jest niewiara, a obowiązującą staje się determinacja wobec tak niepewnego czynnika zewnętrznego (przekop) i w jego moc przełamującą regres. Czy przełamie? Pewnym jest, że na dzisiaj nie istnieją miejskie ambicje i wydolność intelektualna ogarniające całość uwarunkowań przekopowych, nie mówiąc o wyjściu dalej. Stawiam na tradycyjną improwizację.
śródtytuły od redakcji
Ryszard Klim