"Spotkanie ze zwierzętami, które znamy ze skamieniałości pochodzących sprzed niemal 450 milionów lat? Brzmi to jak filmowy scenariusz, a jednak wystarczy pójść do lasu, pogrzebać w ściółce, podnieść kamień lub grubszy kawałek drewna" – przekonuje Grzegorz Okołów
na łamach czasopisma Echa Leśne (nr 3 (627) 2017). Na co możemy się natknąć, jeśli pójdziemy za radą autora? Na przykład na prosionka szorstkiego.
Ten lądowy skorupiak ma silnie spłaszczone, owalne ciało, w ciemnoszarym kolorze, które jest wyraźnie posegmentowane i okryte pancerzem. Oddycha tylnymi "nogami", ma dwie pary czułków, oczy złożone, siedem par odnóży i uropody, dzięki którym może pobierać wodę prosto do... odbytu. Tam jest ona wchłaniana. Ciekawostką jest fakt, że prosionek potrafi również pozyskać wodę na kolejne dwa sposoby – z własnych odpadów przemiany materii oraz z powietrza.
"Organizmy lądowe zwykle wydalają kwas moczowy lub mocznik, często tracąc przy tym sporo wody. Nie jest to rozwiązanie, które by satysfakcjonowało szanującego się równonoga. Prosionek i jego kuzyni wydalają azotowe produkty przemiany materii w postaci gazowego amoniaku" – tak opisuje to Paweł Jałoszyński
w swoim artykule opublikowanym na łamach miesięcznika "Wiedza i życie". - "Narządy wydalnicze, czyli nefrydia, znajdują się w bardzo dziwnym miejscu – na szczękach. Od każdej szczęki przez całą długość spodu ciała biegnie rząd bardzo gęstych łuseczek. Roztwór amoniaku siłami kapilarnymi przewodzony jest z głowy ku tyłowi ciała i podczas tego procesu amoniak paruje".
Natomiast woda wchłaniana jest z powrotem do organizmu, a proces ten odbywa się w specjalnej "kieszeni", umieszczonej na spodzie tylnej części ciała. Ta sama komora pobiera również parę wodną. Dzięki temu prosionek może oddalić się z kryjówki, na przykład poszukiwanie pożywienia, czyli przede wszystkim rozkładających się części roślin.
Ten lądowy skorupiak, pochodzący z rzędu równonogów, rozmnaża się wiosną. Samica składa jaja do worka umieszczonego na brzuchu i nosi je ze sobą aż do momentu wylęgu młodych.
Żyje w lasach, ruinach, piwnicach czy ogrodach, występuje na terenie całego kraju.
