Mają rok, kilka, kilkanaście lat. Wszystkie czekają na dom i w pełni zasługują na kochającą rodzinę. Mimo młodego wieku przeszły w życiu wiele złego. W rozmowie z Magdaleną Paradowską z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie o tym, jak zostać rodziną zastępczą i dlaczego warto walczyć o porzucone dzieci.
Dominika Kiejdo: Rodzicielstwo zastępcze to temat ciągle aktualny. Dzieci czekających na nowy dom jest dużo, a rodzin zastępczych nadal brakuje...
Magdalena Paradowska: Niestety kandydatów wciąż brakuje. Chcemy więc promować rodzicielstwo zastępcze i pokazywać jego jasne strony. Osoby, które zastanawiają się nad rodzicielstwem zastępczym, chcą pomóc dzieciom, które nie mogą wychowywać się pod opieką swoich rodziców, mają dużo empatii, cierpliwości i energii, zapraszamy do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.
- Kto może zostać kandydatem na rodzinę zastępczą?
- Najpierw trzeba się zgłosić do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, które mieści się przy ulicy Komeńskiego 40. Oczywiście trzeba złożyć odpowiednie dokumenty. Rodzicem zastępczym może zostać osoba samotna lub małżeństwo. Kandydaci nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo. Jednym z dokumentów, które trzeba przedstawić, jest zaświadczenie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, o tym, że nie ma przeciwwskazań do sprawowania funkcji rodziny zastępczej. Należy wypełniać obowiązek alimentacyjny - o ile taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego oraz osoby te nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona. Wkrótce zostanie też wprowadzony wymóg przedstawienia zaświadczenia od psychiatry odnośnie braku przeciwwskazań do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Następnie trzeba złożyć podanie do dyrektora z prośbą o skierowanie na szkolenie dla kandydatów na niezawodowe rodziny zastępcze. Trzeba także załączyć opinię psychologa, który potwierdzi predyspozycje i motywacje do wykonywania obowiązków związanych z rodzicielstwem zastępczym. Po złożeniu tych dokumentów psycholog i pedagog z naszej placówki udają się do miejsca zamieszkania kandydata i przeprowadzają z nim wywiad. Przeprowadzają rozmowę, na podstawie której otrzymują odpowiedzi dotyczące między innymi motywacji kandydatów, czy o swojej decyzji o przyjęciu dziecka poinformowali innych członków rodziny a w szczególności własne dzieci, na czyje wsparcie mogą liczyć podczas odbywania pieczy zastępczej. Po spełnieniu wszystkich warunków formalnych wynikających z ustawy, wydajemy skierowanie na odbycie szkolenia dla kandydatów na niezawodowe rodziny zastępcze. Szkolenie obejmuje 60 godzin, trzeba być na każdym spotkaniu oraz 10 godzin praktyk w zawodowej rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. Szkolenia odbywają się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie przy ul. Komeńskiego 40 i są prowadzone przez trenerów posiadających certyfikaty uprawniające ich do prowadzenia tego typu szkoleń.
- Czego kandydaci dowiadują się podczas szkolenia?
- Przede wszystkim tego, jak przygotować się do przyjęcia dziecka a także, z jakimi problemami rodzice zastępczy mogą się zmierzyć podczas wykonywania swoich obowiązków, jakie świadczenia im przysługują, jakiego wsparcia mogą oczekiwać. Omawiamy specyfikę pieczy zastępczej, jej celu i czasowego charakteru. Mówimy o rozwoju emocjonalnym dziecka od urodzenia do wieku dojrzewania, o współpracy z rodzinami biologicznymi. Przekazujemy wiedzę na temat więzi, ich budowania i znaczenia w życiu dziecka i wiele innych tematów związanych ze zrozumieniem dziecka umieszczanego w środowisku zastępczym. Należy wiedzieć, że dopuszczalne są spotkania dziecka z rodziną biologiczną, z rodzicami, dziadkami i innymi członkami rodziny, jeżeli nie ma żadnych przeciwwskazań. Na szkoleniu mówimy też, jak rozmawiać z dzieckiem na temat odrzucenia, jak odpowiedzieć dziecku na pytanie, dlaczego nie mieszka z rodzicami i dlaczego znalazło się w rodzinie zastępczej.
- Rodzina zastępcza jest dla dziecka "przystankiem" przed czekającą go adopcją?
- Rodzina zastępcza jest przejściową formą opieki. By dziecko mogło zostać zaadoptowane, musi być przede wszystkim wolne prawnie. W momencie umieszczania dziecka w pieczy zastępczej sąd ogranicza rodzicom władzę rodzicielską. Dzieje się tak wówczas, gdy rodzice zaniedbują swoje dzieci i nie zabezpieczają ich podstawowych potrzeb niezbędnych do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania. W trakcie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej rodzice powinni podjąć działanie mające wpływ na powrót dziecka pod ich opiekę, np. podjęcie terapii odwykowej albo ukończenie szkolenia/kursu podnoszącego ich kompetencje rodzicielskie. Jeśli jednak rodzice biologiczni w dalszym ciągu nie zmieniają swojego dotychczasowego trybu życia i wciąż nie są w stanie zabezpieczyć podstawowych potrzeb dziecka, sąd podejmuje decyzję o pozbawieniu ich władzy rodzicielskiej, a dziecko zgłaszane jest do ośrodka adopcyjnego, celem najpierw kwalifikacji do przysposobienia a następnie poszukiwania kandydatów na rodziców adopcyjnych.
- Czy to prawda, że dzieci powyżej 10. roku życia mają najmniejszą szansę na adopcję?
- Niestety tak. Rodziny zastępcze, od razu po ukończeniu szkolenia, często nie są jeszcze gotowe na przyjęcie dzieci powyżej 10. roku życia. Nie są bowiem na tyle przygotowane, żeby zająć się dziećmi wchodzącymi w wiek nastoletni. Dzieci te są już ukształtowane, mają już swoje przyzwyczajenia i pewne wzorce, nie do końca właściwe, które wyniosły z domu rodzinnego. Mają często małe szanse na adopcję. Są dość trudne w wychowaniu, ciężko narzucić im jakieś zasady. Mimo że dzieci te sprawiają pewne trudności, to warto o nie walczyć, bo w ich imieniu nikt wcześniej nie walczył. Nie spisujmy ich na straty.
- Czy rodziny decydują o tym, jakie dzieci do nich trafią?
- Rodzice mogą określić, jakie dzieci preferują: niemowlaki, przedszkolaki czy dzieci w wieku szkolnym. W niezawodowej rodzinie zastępczej umieścić można do trójki dzieci. W uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to rodzeństwo i rodzina wyraża na to zgodę, można przyjąć więcej dzieci. Dziecko powinno być w rodzinie zastępczej jak najkrócej, ze względu na rodzącą się więź między dzieckiem a rodzicami. Jeśli rodziną zastępczą jest babcia lub rodzeństwo, dziecko zostaje w niej do 18. roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki, do 25. roku życia. Od ukończenia 13. roku życia dziecko może samo podjąć decyzję, czy chce zostać w rodzinie zastępczej czy pójść do adopcji.
- Trzeba spełnić jakieś warunki lokalowe, żeby przyjąć dzieci do rodziny zastępczej?
- Do tego podchodzimy indywidualnie. Warunki mieszkaniowe sprawdzane są w trakcie wizyty psychologa i pedagoga w miejscu zamieszkania kandydatów. Ważne jest, aby dla dziecka wydzielony był odrębny pokój z miejscem do odpoczynku, nauki i zabawy.
- Jakie świadczenia otrzymuje rodzina zastępcza przyjmując do siebie dzieci?
- Jeżeli przyjmujemy dzieci do rodziny spokrewnionej (dziadkowie, rodzeństwo) na każde dziecko otrzymujemy 694 zł miesięcznie, jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym otrzymują dodatek w wysokości 211 zł. Do tego dochodzi dodatek wychowawczy 500 plus na każde dziecko oraz raz w roku świadczenie Dobry strat w wysokości 300 zł. Rodzina spokrewniona może także ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku. Jeżeli chodzi o rodzinę niezawodową, zawodową i rodzinny dom dziecka na każde dziecko otrzymujemy 1052 zł miesięcznie, 211 zł miesięcznie jeśli dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym bądź znacznym, dodatek wychowawczy 500 plus i świadczenie Dobry start 300 zł. Również rodzina niezawodowa może ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku. Gdy posiada więcej niż troje dzieci, może starać się o osobę do pomocy przy pracach gospodarskich oraz o środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.
- W takich rodzinach problemów na pewno nie brakuje? Jak je rozwiązywać?
- Ważne jest to, by rodziny mówiły o ewentualnych problemach. To są tylko ludzie i mają prawo do popełniania błędów. Każda rodzina ma przydzielonego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. I taki koordynator ma obowiązek raz w miesiącu odwiedzić rodzinę. Na takich spotkaniach omawiają, co się wydarzyło, jak rodzina funkcjonuje, jakie są kontakty dziecka z rodzicami biologicznymi, jakie są problemy itp. Ważne jest też to, by rozbudzać w przyjętych dzieciach pasje, zainteresowania, nie zostawiać ich samym sobie, nadrobić to, czego nie dostali w domu rodzinnym. By miały szansę zobaczyć, jak wygląda normalne życie, normalny, zdrowy dom.
Wszystkie osoby zamieszkałe na terenie powiatu elbląskiego, zainteresowane rodzicielstwem zastępczym zapraszamy do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Elblągu przy ul. Komeńskiego 40 w poniedziałki, wtorki i czwartki w godz. 7.30-15.30, w środy w godz. 7.30-17 i w piątki 7.30- 14.
Magdalena Paradowska: Niestety kandydatów wciąż brakuje. Chcemy więc promować rodzicielstwo zastępcze i pokazywać jego jasne strony. Osoby, które zastanawiają się nad rodzicielstwem zastępczym, chcą pomóc dzieciom, które nie mogą wychowywać się pod opieką swoich rodziców, mają dużo empatii, cierpliwości i energii, zapraszamy do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.
- Kto może zostać kandydatem na rodzinę zastępczą?
- Najpierw trzeba się zgłosić do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, które mieści się przy ulicy Komeńskiego 40. Oczywiście trzeba złożyć odpowiednie dokumenty. Rodzicem zastępczym może zostać osoba samotna lub małżeństwo. Kandydaci nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo. Jednym z dokumentów, które trzeba przedstawić, jest zaświadczenie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, o tym, że nie ma przeciwwskazań do sprawowania funkcji rodziny zastępczej. Należy wypełniać obowiązek alimentacyjny - o ile taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego oraz osoby te nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona. Wkrótce zostanie też wprowadzony wymóg przedstawienia zaświadczenia od psychiatry odnośnie braku przeciwwskazań do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Następnie trzeba złożyć podanie do dyrektora z prośbą o skierowanie na szkolenie dla kandydatów na niezawodowe rodziny zastępcze. Trzeba także załączyć opinię psychologa, który potwierdzi predyspozycje i motywacje do wykonywania obowiązków związanych z rodzicielstwem zastępczym. Po złożeniu tych dokumentów psycholog i pedagog z naszej placówki udają się do miejsca zamieszkania kandydata i przeprowadzają z nim wywiad. Przeprowadzają rozmowę, na podstawie której otrzymują odpowiedzi dotyczące między innymi motywacji kandydatów, czy o swojej decyzji o przyjęciu dziecka poinformowali innych członków rodziny a w szczególności własne dzieci, na czyje wsparcie mogą liczyć podczas odbywania pieczy zastępczej. Po spełnieniu wszystkich warunków formalnych wynikających z ustawy, wydajemy skierowanie na odbycie szkolenia dla kandydatów na niezawodowe rodziny zastępcze. Szkolenie obejmuje 60 godzin, trzeba być na każdym spotkaniu oraz 10 godzin praktyk w zawodowej rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. Szkolenia odbywają się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie przy ul. Komeńskiego 40 i są prowadzone przez trenerów posiadających certyfikaty uprawniające ich do prowadzenia tego typu szkoleń.
- Czego kandydaci dowiadują się podczas szkolenia?
- Przede wszystkim tego, jak przygotować się do przyjęcia dziecka a także, z jakimi problemami rodzice zastępczy mogą się zmierzyć podczas wykonywania swoich obowiązków, jakie świadczenia im przysługują, jakiego wsparcia mogą oczekiwać. Omawiamy specyfikę pieczy zastępczej, jej celu i czasowego charakteru. Mówimy o rozwoju emocjonalnym dziecka od urodzenia do wieku dojrzewania, o współpracy z rodzinami biologicznymi. Przekazujemy wiedzę na temat więzi, ich budowania i znaczenia w życiu dziecka i wiele innych tematów związanych ze zrozumieniem dziecka umieszczanego w środowisku zastępczym. Należy wiedzieć, że dopuszczalne są spotkania dziecka z rodziną biologiczną, z rodzicami, dziadkami i innymi członkami rodziny, jeżeli nie ma żadnych przeciwwskazań. Na szkoleniu mówimy też, jak rozmawiać z dzieckiem na temat odrzucenia, jak odpowiedzieć dziecku na pytanie, dlaczego nie mieszka z rodzicami i dlaczego znalazło się w rodzinie zastępczej.
- Rodzina zastępcza jest dla dziecka "przystankiem" przed czekającą go adopcją?
- Rodzina zastępcza jest przejściową formą opieki. By dziecko mogło zostać zaadoptowane, musi być przede wszystkim wolne prawnie. W momencie umieszczania dziecka w pieczy zastępczej sąd ogranicza rodzicom władzę rodzicielską. Dzieje się tak wówczas, gdy rodzice zaniedbują swoje dzieci i nie zabezpieczają ich podstawowych potrzeb niezbędnych do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania. W trakcie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej rodzice powinni podjąć działanie mające wpływ na powrót dziecka pod ich opiekę, np. podjęcie terapii odwykowej albo ukończenie szkolenia/kursu podnoszącego ich kompetencje rodzicielskie. Jeśli jednak rodzice biologiczni w dalszym ciągu nie zmieniają swojego dotychczasowego trybu życia i wciąż nie są w stanie zabezpieczyć podstawowych potrzeb dziecka, sąd podejmuje decyzję o pozbawieniu ich władzy rodzicielskiej, a dziecko zgłaszane jest do ośrodka adopcyjnego, celem najpierw kwalifikacji do przysposobienia a następnie poszukiwania kandydatów na rodziców adopcyjnych.
- Czy to prawda, że dzieci powyżej 10. roku życia mają najmniejszą szansę na adopcję?
- Niestety tak. Rodziny zastępcze, od razu po ukończeniu szkolenia, często nie są jeszcze gotowe na przyjęcie dzieci powyżej 10. roku życia. Nie są bowiem na tyle przygotowane, żeby zająć się dziećmi wchodzącymi w wiek nastoletni. Dzieci te są już ukształtowane, mają już swoje przyzwyczajenia i pewne wzorce, nie do końca właściwe, które wyniosły z domu rodzinnego. Mają często małe szanse na adopcję. Są dość trudne w wychowaniu, ciężko narzucić im jakieś zasady. Mimo że dzieci te sprawiają pewne trudności, to warto o nie walczyć, bo w ich imieniu nikt wcześniej nie walczył. Nie spisujmy ich na straty.
- Czy rodziny decydują o tym, jakie dzieci do nich trafią?
- Rodzice mogą określić, jakie dzieci preferują: niemowlaki, przedszkolaki czy dzieci w wieku szkolnym. W niezawodowej rodzinie zastępczej umieścić można do trójki dzieci. W uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to rodzeństwo i rodzina wyraża na to zgodę, można przyjąć więcej dzieci. Dziecko powinno być w rodzinie zastępczej jak najkrócej, ze względu na rodzącą się więź między dzieckiem a rodzicami. Jeśli rodziną zastępczą jest babcia lub rodzeństwo, dziecko zostaje w niej do 18. roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki, do 25. roku życia. Od ukończenia 13. roku życia dziecko może samo podjąć decyzję, czy chce zostać w rodzinie zastępczej czy pójść do adopcji.
- Trzeba spełnić jakieś warunki lokalowe, żeby przyjąć dzieci do rodziny zastępczej?
- Do tego podchodzimy indywidualnie. Warunki mieszkaniowe sprawdzane są w trakcie wizyty psychologa i pedagoga w miejscu zamieszkania kandydatów. Ważne jest, aby dla dziecka wydzielony był odrębny pokój z miejscem do odpoczynku, nauki i zabawy.
- Jakie świadczenia otrzymuje rodzina zastępcza przyjmując do siebie dzieci?
- Jeżeli przyjmujemy dzieci do rodziny spokrewnionej (dziadkowie, rodzeństwo) na każde dziecko otrzymujemy 694 zł miesięcznie, jeżeli dziecko ma orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym otrzymują dodatek w wysokości 211 zł. Do tego dochodzi dodatek wychowawczy 500 plus na każde dziecko oraz raz w roku świadczenie Dobry strat w wysokości 300 zł. Rodzina spokrewniona może także ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku. Jeżeli chodzi o rodzinę niezawodową, zawodową i rodzinny dom dziecka na każde dziecko otrzymujemy 1052 zł miesięcznie, 211 zł miesięcznie jeśli dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym bądź znacznym, dodatek wychowawczy 500 plus i świadczenie Dobry start 300 zł. Również rodzina niezawodowa może ubiegać się o dofinansowanie do wypoczynku. Gdy posiada więcej niż troje dzieci, może starać się o osobę do pomocy przy pracach gospodarskich oraz o środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.
- W takich rodzinach problemów na pewno nie brakuje? Jak je rozwiązywać?
- Ważne jest to, by rodziny mówiły o ewentualnych problemach. To są tylko ludzie i mają prawo do popełniania błędów. Każda rodzina ma przydzielonego koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. I taki koordynator ma obowiązek raz w miesiącu odwiedzić rodzinę. Na takich spotkaniach omawiają, co się wydarzyło, jak rodzina funkcjonuje, jakie są kontakty dziecka z rodzicami biologicznymi, jakie są problemy itp. Ważne jest też to, by rozbudzać w przyjętych dzieciach pasje, zainteresowania, nie zostawiać ich samym sobie, nadrobić to, czego nie dostali w domu rodzinnym. By miały szansę zobaczyć, jak wygląda normalne życie, normalny, zdrowy dom.
Wszystkie osoby zamieszkałe na terenie powiatu elbląskiego, zainteresowane rodzicielstwem zastępczym zapraszamy do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Elblągu przy ul. Komeńskiego 40 w poniedziałki, wtorki i czwartki w godz. 7.30-15.30, w środy w godz. 7.30-17 i w piątki 7.30- 14.
rozmawiała Dominika Kiejdo